Zakon o zaštiti uzbunjivača (“Sl. glasnik RS”, br. 128/2014), stupio je na snagu 4. decembra 2014. godine, počinje da se primenjuje od 5. juna 2015. godine, uređuje uzbunjivanje, postupak uzbunjivanja, prava uzbunjivača, obaveze državnih i drugih organa i organizacija, kao i pravnih i fizičkih lica u vezi sa uzbunjivanjem, kao i druga pitanja vezana za uzbunjivanje i zaštitu uzbunjivača.
Osnovni pojmovi:
– “uzbunjivanje” je otkrivanje informacije o kršenju propisa, kršenju ljudskih prava, vršenju javnih ovlašćenja protivno svrsi zbog koje je povereno, opasnosti po život, javno zdravlje, bezbednost, životnu sredinu, kao i radi sprečavanja štete velikih razmera.
– “uzbunjivač” je fizičko lice koje izvrši uzbunjivanje u vezi sa svojim radnim angažovanjem, postupkom zapošljavanja, korišćenjem usluga organa vlasti, nosilaca javnih ovlašćenja ili javnih službi, poslovnom saradnjom i pravom vlasništva na privrednom društvu.
– “poslodavac” je pravno lice ili preduzetnik koji radno angažuje jedno ili više lica, organ Republike Srbije, teritorijalne autonomije ili jedinice lokalne samouprave, nosilac javnih ovlašćenja ili javna služba; – “radno angažovanje” je radni odnos, rad van radnog odnosa, volontiranje, vršenje funkcije, kao i svaki drugi faktički rad za poslodavca.
Vrste uzbunjivanja:
– unutrašnje uzbunjivanje je otkrivanje informacije poslodavcu;
– spoljašnje uzbunjivanje je otkrivanje informacije ovlašćenom organu i
– uzbunjivanje javnosti je otkrivanje informacije sredstvima javnog informisanja, putem interneta, na javnim skupovima ili na drugi način kojim se obaveštenje može učiniti dostupnim javnosti.
Obaveze poslodavca:
1) svim radno angažovanim licima poslodavac je dužan da dostavi pismeno obaveštenje o pravima iz zakona (stav 4. člana 14.), odmah nakon početka primene zakona, odnosno 5. juna 2015. godine;
2) poslodavac koji ima više od deset zaposlenih dužan je da donose opšti akt kojim će da uredi postupak unutrašnjeg uzbunjivanja, u roku od jedne godine od dana stupanja na snagu zakona, odnosno najkasnije do 4. decembra 2015. godine (član 16). Poslodavac je dužan da opšti akt istakne na vidnom mestu kako bi bio dostupan svakom radno angažovanom licu, kao i na internet stranici poslodavca ako postoje tehničke mogućnosti.
Prekršajna odgovornost:
Za prekršaje iz ovog zakona prediđene su kazne za poslodavca koji je pravno lice u rasponu od 50.000 do 500.000 dinara plus za odgovorno lice u pravnom licu od 10.000 do 100.000 dinara, a za preduzetnika u rasponu od 20.000 do 200.000 dinara.
Obaveštenje o pravima iz
Zakona o uzbunjivanju pronađite na stranici Obrasci.
Autor: Jovan Šukara, mag. oec.
Objavljeno 21. maja 2015. godine
Izaberite poslovnu jedinicu koju želite da kontaktirate:
